Vraag je je af hoe proeftijd juridisch werkt in een arbeidsovereenkomst? Het draait hierbij om de afspraken die je maakt als werknemer en werkgever bij het begin van een nieuw contract.​ Tijdens deze proeftijd mag je als werknemer zonder opgaaf van reden vertrekken, maar ook de werkgever kan eenvoudig afscheid nemen.​ De regels over duur, schriftelijke vastlegging en voorwaarden zijn hierin allesbepalend.​

Juridisch gezien zitten er haken en ogen aan de proeftijd.​ De wet stelt duidelijke eisen aan bijvoorbeeld de maximale lengte en het schriftelijk vastleggen in het arbeidscontract.​ Ook is het belangrijk dat je weet welke rechten en plichten je allebei hebt als het gaat om ontslag tijdens de proeftijd.​ Misverstanden of fouten kunnen snel tot een ongeldig proeftijdbeding leiden.​

In de praktijk zie je veel voorbeelden waar het mis kan gaan, bijvoorbeeld als het proeftijdbeding niet goed is opgenomen in de arbeidsovereenkomst.​ Om te voorkomen dat je na een paar weken met lege handen staat, is het slim om vooraf goed te weten wat juridisch mag en wat niet.​ Zo kom je nooit voor verrassingen te staan tijdens de eerste periode van je nieuwe baan.​

Wat is proeftijd juridisch in een arbeidsovereenkomst?

De proeftijd is een cruciaal onderdeel van veel arbeidsovereenkomsten in Nederland.​ Het is een periode aan het begin van je contract waarin zowel jij als werkgever kunnen bepalen of het dienstverband bevalt.​ Volgens het Burgerlijk Wetboek Boek 7 is het opnemen van een proeftijd toegestaan, mits voldaan wordt aan de wettelijke eisen.​ De regels rondom een proeftijd zijn streng en helder vastgelegd om misbruik te voorkomen.​ De juridische basis en uitleg over dit begrip vind je uitgebreid terug op overheidsplatforms zoals Rijksoverheid, maar wij duiken dieper in wat dat in de praktijk betekent voor jou als werknemer of werkgever.​

• Proeftijd mag alleen schriftelijk worden afgesproken: De afspraak over de proeftijd moet altijd in het schriftelijke arbeidscontract staan om rechtsgeldig te zijn.​
• Geldt voor zowel contract voor bepaalde als onbepaalde tijd: Of je nu een tijdelijk of vast arbeidscontract hebt, proeftijd is vaak mogelijk, mits dit aan de wettelijke eisen voldoet.​

Hoe werkt een proeftijd in een arbeidsovereenkomst?

Tijdens de proeftijd kun je als werknemer zonder opgaaf van reden ontslag nemen, net als de werkgever jou zonder uitgebreide motivatie mag ontslaan.​ De opzegtermijn geldt niet, tenzij anders schriftelijk overeengekomen.​ De Wet Werk en Zekerheid (WWZ) en het Nederlandse arbeidsovereenkomstenrecht zijn daarbij leidend.​

• Maximale duur is wettelijk bepaald: De proeftijd mag bij een tijdelijk contract dat korter dan twee jaar duurt, maximaal één maand zijn.​ Bij contracten van twee jaar of langer, of bij een contract voor onbepaalde tijd, mag de proeftijd maximaal twee maanden duren.​
• Niet verplicht: Een proeftijd is nooit verplicht.​ Werkgever en werknemer bepalen samen of ze deze willen opnemen in het arbeidscontract.​

Wanneer is een proeftijd ongeldig?

Er zijn situaties waarin een overeengekomen proeftijd juridisch niet geldig is.​ De rechter kan een proeftijd vernietigen als deze niet aan de wettelijke eisen voldoet.​ Bijvoorbeeld als de proeftijd langer is dan wettelijk is toegestaan, niet schriftelijk is vastgelegd of is opgenomen in een contract voor korter dan zes maanden.​

• Bij contracten korter dan zes maanden: Proeftijd is nooit toegestaan bij arbeidsovereenkomsten korter dan zes maanden.​
• Strenge controle door rechter: Ontstaat er een conflict en komt het tot een procedure bij de kantonrechter, dan zal die toetsen aan het Burgerlijk Wetboek (BW) en relevante jurisprudentie zoals uitspraken van de Hoge Raad.​

Proces van beëindiging tijdens de proeftijd

Tijdens de proeftijd mag je als werknemer of werkgever het dienstverband per direct beëindigen.​ Dit heet ontslag nemen of geven met onmiddellijke ingang.​ Er gelden hierbij geen opzegverboden, bijvoorbeeld vanwege ziekte of zwangerschap, tenzij er sprake is van discriminatie, wat bijvoorbeeld controleerbaar is via het College voor de Rechten van de Mens.​

• Direct effect: Beëindiging is direct, zonder opzegtermijn of toestemming UWV of kantonrechter.​
• Motiveringsplicht: In de proeftijd is geen motiveringsplicht, maar het kan voor de bewijspositie slim zijn het gesprek of het ontslag op schrift te stellen.​

Juridische bijzonderheden en recente ontwikkelingen

In recente jaren zijn er door de Wet arbeidsmarkt in balans veranderingen doorgevoerd, zoals strenge bepalingen rond de proeftijd om misbruik door werkgevers te voorkomen.​ Sociale partners als de SER en vakbonden CNV en FNV volgen de rechtspraak hierin en voorzien werknemers van voorlichting.​ De Autoriteit Persoonsgegevens let op de bescherming van persoonlijke data bij ontslag in de proeftijd.​

• Geen verlenging proeftijd: Je mag de overeengekomen proeftijd nooit verlengen, zelfs niet als beide partijen dat willen.​
• EU-richtlijnen: Europese regelgeving stelt eisen aan gelijke behandeling bij beëindiging arbeidscontract in proeftijd.​

Praktische tips bij het aangaan van een proeftijd

Het is verstandig om bij het tekenen van jouw contract scherp te kijken naar proeftijdbepalingen.​ ILM Advocaten adviseert zowel werkgevers als werknemers om direct juridisch advies in te winnen bij twijfel.​ Een foute proeftijdsclausule kan grote gevolgen hebben voor het voortbestaan van het contract en je rechtspositie.​

• Lees het contract zorgvuldig: Controleer of de duur van de proeftijd klopt en of deze schriftelijk is opgenomen.​
• Check cao-afspraken: In branches met een collectieve arbeidsovereenkomst (CAO) wijkt de proeftijdsregeling soms af.​ Denk aan sectoren in Amsterdam, Eindhoven of Rotterdam, waar bedrijven als ASML of Philips verbonden zijn aan eigen cao’s.​

Het opnemen van een proeftijd in je arbeidscontract lijkt eenvoudig, maar ongeldige of niet juiste afspraken kunnen verstrekkende gevolgen hebben.​ Wil je precies weten hoe de proeftijd juridisch werkt in jouw specifieke arbeidssituatie, bekijk dan direct onze uitgebreide juridische uitleg over proeftijd juridisch in een arbeidsovereenkomst of neem vrijblijvend contact met ons op.​ Werk je als ondernemer of werkgever en wil je alles weten over rechtmatigheid en valkuilen binnen het Ondernemingsrecht Rotterdam ? Ontdek meer over expertise, valkuilen en actuele regelgeving op het gebied van juridisch ondernemingsrecht.​

Ben je werknemer en wil je weten waar je arbeidsrechtelijk aan toe bent na de proeftijd of bij ontslag? Lees dan wat wij voor je kunnen betekenen binnen het arbeidsrecht en krijg direct antwoord van onze gespecialiseerde advocaten, gratis en binnen 24 uur.​ Met ILM Advocaten heb je altijd een lokale specialist, transparante communicatie, geen wachttijden, direct bereikbaar via Whatsapp en deskundig advies.​ Zo weet je zeker dat jouw rechten goed geborgd zijn.​

FAQ: Hoe werkt proeftijd juridisch in een arbeidsovereenkomst?

1.​ Wat is een proeftijd en waarom zit die in een arbeidsovereenkomst?

Een proeftijd is een korte testperiode aan het begin van je baan.​ Tijdens de proeftijd mogen jij én je werkgever zonder opgave van reden direct de arbeidsovereenkomst beëindigen.​ Denk er bijvoorbeeld aan dat je na een paar dagen merkt dat het werk totaal niet bij je past, óf dat de werkgever vindt dat je toch niet in het team past.​ De proeftijd geeft beide partijen flexibiliteit om te ontdekken of de samenwerking echt goed zit.​

2.​ Hoe lang mag een proeftijd maximaal duren?

Juridisch gezien mag een proeftijd maximaal één maand duren bij een contract van 6 maanden tot 2 jaar, en maximaal twee maanden bij contracten van 2 jaar of langer (of bij onbepaalde tijd).​ Stel: je hebt een jaarcontract, dan mag de proeftijd dus nooit langer dan één maand zijn.​ Check altijd je contract én de wet, want langer afspreken is sowieso niet rechtsgeldig.​

3.​ Kan mijn werkgever mij zomaar ontslaan tijdens de proeftijd?

Ja, tijdens de proeftijd kan je werkgever zonder reden en per direct het contract beëindigen.​ Maar het mag niet discrimineren! Dus je mag niet ontslagen worden vanwege bijvoorbeeld zwangerschap of geloof tijdens de proeftijd.​ Voel je dat er iets niet klopt? Neem dan snel contact op met ILM Advocaten.​

4.​ Wat zijn mijn rechten als werknemer tijdens de proeftijd?

Jij mag ook direct stoppen als het niet bevalt.​ Je hoeft geen opzegtermijn aan te houden en geen reden te geven.​ Maar let op: je moet wel je laatst gewerkte uren uitbetaald krijgen en je hebt recht op een eerlijk afscheid.​ Ook mag je achteraf altijd juridisch advies inwinnen als je denkt dat je oneerlijk behandeld bent.​

5.​ Hoe zorg je dat je proeftijd geldig is?

Een proeftijd moet altijd schriftelijk in je arbeidsovereenkomst staan.​ Staat het nergens? Dan is er géén proeftijd! Ook bij mondelinge afspraken geldt dit niet.​ ILM Advocaten helpt je graag met het checken van je contract, zodat je zeker weet dat alles juridisch klopt – gratis, binnen 24 uur en zonder gedoe!